Definicja pracy dorywczej:

Praca dorywcza to każda praca trwająca w krótkim okresie czasu, która z założenia nie ma powtarzalnego charakteru. W wielu aspektach jest zatem bardzo zbliżona do pracy sezonowej, przy czym dotyczy niemal każdego zajęcia w przeciwieństwie do tej pokrewnej, która ściśle powiązana jest z występowaniem określonych pór zwanych w roku kalendarzowym sezonami . Nie oznacza to jednak, że praca dorywcza nie może przybrać kształtu stałej współpracy z osobą zatrudniającą – jeśli co miesiąc wykonuje się określone czynności, które traktowane pojedynczo nie zajmują zbyt dużo czasu w tym okresie rozliczeniowym, a sumaryczne dochody z ich tytułu nie przekraczają pensji minimalnej, to nadal można mówić o dorywczym sposobie zarobkowania. Choć niejednokrotnie praca dorywcza jest wykonywana w domu, to nie można mylić ją z telepracą objętą podobnymi prawami pracowniczymi i socjalnymi co praca na etacie.

Definicja pracy dorywczej ma wyłącznie umowny charakter, stąd w mowie powszechnej używa się w stosunku do niej innych nazw takich jak: praca okresowa, tymczasowa, krótkotrwała, zleceniowa, doraźna, niestała, nieetatowa - dla niektórych z tych pojęć istnieją już jednak stosowne zapisy w polskim prawie regulującym rynek pracy.

W Polsce na pracę dorywczą decydują się w równym stopniu kobiety, jak i mężczyźni. W kontekście grup społecznych jej głównymi beneficjantami są: studenci, emeryci, rodzice na urlopie wychowawczym oraz osoby bezrobotne. W kategorii zawodów korzystają z niej przede wszystkim: nauczyciele, dziennikarze, artyści, tłumacze, opiekunowie oraz osoby prowadzące gospodarstwa domowe.

 

Praca dorywcza w aspekcie prawnym:

Kodeks Pracy nie definiuje pojęcia pracy dorywczej. Jest to zrozumiałe, ponieważ znajdujące się w nim zapisy dotyczą wyłącznie stosunku pracy, jaki nawiązuje się między pracodawcą, a pracownikiem w chwili zawarcia umowy o pracę. W przypadku pracy dorywczej nie ma mowy o takim stosunku, gdyż nie posiada ona cech odnoszących się do pracy o charakterze etatowym, czyli stałym. W związku z tą wyraźną różnicą osoba, która pracuje dorywczo, podpisuje na ogół podlegające pod kodeks cywilny umowy cywilnoprawne (umowa zlecenie, umowa o dzieło). Tak dzieje się w sytuacji, gdy stroną zlecającą są firmy prowadzące zarejestrowaną działalność gospodarczą. Na rynku bardzo rozpowszechniony jest jednak model „nieformalnej” pracy dorywczej – wśród indywidualnych osób ustalenie warunków współpracy ogranicza się do ustnej umowy między stronami. Po wykonaniu zleconego zadania wykonawca otrzymuje wynagrodzenie w postaci przelewu określonej kwoty na swoje konto bankowe. W relacjach rodzinnych i koleżeńskich przekazanie pieniędzy sprowadza się najczęściej do odbioru osobistego (płatność „do ręki”).

 

Rodzaje pracy dorywczej:

Podział pracy dorywczej na grupy jest tak samo umowny jak jej definicja. Zasadniczo można wyróżnić jej dwa rodzaje:

 

• praca w domu – wykonywana w miejscu zamieszkania, wykorzystującą współczesne narzędzie telekomunikacyjne do przesyłania jej wyników stronie zatrudniającej.
• praca poza domem – wykonywana poza miejscem zamieszkania, najczęściej w miejscu odpowiadającym osobie zlecającej wykonanie pracy.

 

Typowymi zajęciami mającymi cechy pracy dorywczej są:

 

• korepetycje (nauczyciele, lektorzy, studenci)
• opieka nad innymi osobami (pielęgniarki, fizjoterapeuci, studenci)
• zdalne tłumaczenia (nauczyciele, lektorzy, cudzoziemcy)
• pisanie prac na różne tematy (dziennikarze, nauczyciele, naukowcy)
• prace artystyczne (malarze, graficy komputerowi, fotografowie)
• zdalne dziennikarstwo (niezależni dziennikarze)
• prowadzenie domu (gosposie, ogrodnicy, sprzątaczki)
• pilnowanie mienia (ochroniarze, portierzy)
• transport na zlecenie (kierowcy, kurierzy, rozwoziciele)
• asysta podczas różnych wydarzeń (konferansjerzy, hostessy, kelnerzy, barmani)

 

Zalety pracy dorywczej dla zatrudniającego:

 

• ograniczenie kosztów ponoszonych przy stałym zatrudnieniu
• elastyczne zarządzanie zatrudnieniem w zależności od koniunktury
• zwiększenie efektywności  poprzez szerszy dostęp do zasobów ludzkich

 

Zalety pracy dorywczej dla zatrudnionego:

 

• brak nadmiernych kosztów (pośrednictwo pracy, dojazdy, ubiór)
• zdobywanie doświadczenia zawodowego
• podtrzymywanie aktywności zawodowej
• komfort i samoorganizacja czasu pracy
• możliwość pogodzenia obowiązków zawodowych ze sprawami osobistymi
• możliwość dorobienia dodatkowych pieniędzy do pensji/emerytury
• brak stresu i presji znanych z pracy na etacie

 

Aplikowanie do pracy dorywczej:

Jak każda praca, również ta dorywcza wymaga od obu stron (zatrudniającego i zatrudnianego) umiejętności zaprezentowania się na rynku pracy. Cenione w danej branży osoby są z reguły pozyskiwane do pracy z polecenia osób trzecich, które były zadowolone z jakości świadczonych przez nie usług. Ogłoszenia o poszukiwaniu osób do pracy dorywczej można zobaczyć na uczelniach, przystankach komunikacji miejskiej, witrynach sklepów, słupach ogłoszeniowych itp. Ponadto prasa codzienna oraz Internet są bardzo często wykorzystywane do nawiązania kontaktu w tej sprawie. W sieci funkcjonuje wiele serwisów internetowych zajmujących się wyłącznie publikowaniem ogłoszeń dotyczących pracy dorywczej.

Niekiedy czynnikiem przesądzającym o zatrudnieniu jest czas odpowiedzi na ogłoszenie, innym razem decyduje selekcja kandydatów, która przebiega na analogicznych zasadach jak aplikowanie na oferty opisujące stałe zatrudnienia, gdzie sprawdza się dorobek zawodowy i kwalifikacje potencjalnego pracownika. Ten drugi wariant dotyczy zwłaszcza zadań o dużym stopniu odpowiedzialności (opieka nad niepełnosprawnymi, pisanie prac naukowych, tłumaczenie dokumentów urzędowych) oraz zleceń twórczych, w których wyznacznikiem kompetencji zatrudnianej osoby jest wartość jej zawodowego portfolio.