Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej realizuje od 2002 roku program, który ma na celu pomóc absolwentom szkół w znalezieniu pierwszej pracy, stażu lub wolnotariatu czy też założeniu własnej działalności gospodarczej.

W realizacji programu uczestniczą centralne organy administracji rządowej oraz organy samorządu terytorialnego wszystkich szczebli. Poza programem oczywiście absolwenci mogą liczyć na pomoc doradców zawodowych oraz pośredników z Urzędów Pracy.

Pracodawcy z reguły wolą zatrudniać osoby z doświadczeniem, dlatego też w programie zawarto szereg instrumentów zorientowanych na promocję zatrudnienia m.in. absolwentów w małych i średnich firmach. Należą do nich między innymi :

• Refundacja wynagrodzeń absolwentów - przez okres 12 miesięcy pracodawca może otrzymać refundację wynagrodzenia wypłaconego absolwentowi oraz składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie nieprzekraczającej wartości zasiłku dla bezrobotnych jeśli takowy absolwent został zatrudniony w pełnym wymiarze godzinowym oraz została zawarta umowa o pracę.

 

• Staże absolwenckie - urząd pracy podpisuje umowę z pracodawcą, która ma na celu odbycie stażu przez absolwenta. Absolwent otrzymuje wynagrodzenie z urzędu pracy w wysokości zasiłku dla bezrobotnych. Staż odbywa się za zgodą lub na życzenie absolwenta. Warunkami koniecznymi do ubiegania się o staż jest to by nie mieć ukończonych 27 lat, nie posiadać doświadczenia zawodowego oraz by od momentu ukończenia szkoły lub uczelni nie minął rok.

 

• Prace społeczno – użyteczne. Za zgodą lub na prośbę absolwenta starosta może skierować absolwenta do odbycia pracy nie związanej z wyuczonym zawodem. Praca na zasadzie robót publicznych nie może być dłuższa niż 6 miesięcy oraz nie może przekraczać połowy dobowego wymiaru czasu pracy w instytucjach użyteczności publicznej itp.). Istnieje możliwość refundacji części kosztów pracodawcy związanych z pokryciem wynagrodzenia absolwenta oraz składek na ubezpieczenie społeczne, w kwocie nie przekraczającej połowy najniższego wynagrodzenia.

Program „Absolwent” skierowany jest do nowo rejestrujących się absolwentów szkół ponadpodstawowych. Rejestrujący wraz z pośrednikami pracy czy doradcami tworzą „Indywidualny plan działania”, który ma pomóc absolwentom aktywnie uczestniczyć w poszukiwaniu ciekawej pracy.

Samozatrudnienie jest dobrym rozwiązaniem dla absolwentów, którzy mają perspektywę na to jak ta działalność ma wyglądać. Program „ Przede wszystkim przedsiębiorczość”, ma ułatwić możliwość otworzenia własnego biznesu (np. poprzez udzelenie informacji o możliwości pobrania taniego kredytu czy o możliwości okresowego zawieszenia składki emerytalno rentowej, pomocy w stworzeniu „biznes planu” itp).

Program „Pierwsza praca” skierowany jest również na system oświaty – pomaga wyszkolić absolwentów, tak by w przyszłości mogli oni w pracy wykorzystać wiedzę zdobyta podczas kształcenia.

Przed wszystkim, aby umożliwić młodym osobom dobry start, szkoły ogólnokształcące czy wyższe powinny umiejętnie łączyć teorie z praktyką. Część teoretyczna powinna być domeną szkoły, natomiast część praktyczna powinna być realizowana w porozumieniu z pracodawcą.

W miejscowościach szczególnie narażonych na wysokie bezrobocie osoba, która straci status absolwenta i podejmie naukę w szkole wyższej w czasie nieprzekraczającym 6 miesięcy może otrzymać stypendium lub pożyczkę szkoleniową przez okres 12 miesięcy. Absolwenci ponadto mogą szukać zatrudnienia za pomocą tzw. Biur Karier Zawodowych stworzonych przez szkoły.

Pomimo tak rozbudowanego programu, który ma na celu znalezienie pracy przez absolwenta szkoły, znajdzie się duża grupa osób, którym to się nie uda.

Szansą na zdobycie doświadczenia w takim przypadku jest wolnotariat, który polega na nieodpłatnej pracy w organizacji pozarządowej lub administracji publicznej. Organizacja pozarządowa powinna pokryć koszty związane z niezbędnymi badaniami lekarskimi, ubezpieczeniem z tytułu nieszczęśliwego wypadku czy też koszty związane z dojazdem na miejsce pracy lecz nie jest do tego zobowiązana, natomiast administracja publiczna jest do tego ustawicznie zobowiązana.

Powodzenie realizacji programu, czy zwiększenie zdolności młodzieży do samodzielnego poszukiwania pracy jest zależne od działań w zakresie informacji, pośrednictwa zawodowego i kształtowania umiejętności szukania pracy. Przede wszystkim chodzi o przeciwdziałanie bierności w poszukiwaniu pracy, o zwiększenie samooceny wśród absolwentów czy też ich rozeznania w wymaganiach stawianych przez pracodawców.