Podstawowe informacje:
Przygotowanie zawodowe dorosłych jest instrumentem aktywizacji w formie praktycznej nauki zawodu lub przyuczenia do pracy, realizowanym bez nawiązania stosunku pracy z pracodawcą, według programu obejmującego nabywanie umiejętności praktycznych i wiedzy teoretycznej, zakończonego egzaminem.
Praktyczna nauka zawodu dorosłych polega na specyficznym szkoleniu celem przystąpienia do egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł zawodowy. Forma ta umożliwia uzyskanie świadectw potwierdzających kwalifikacje w danym zawodzie.
Przyuczenie do pracy dorosłych ma na celu zdobycie wybranych kwalifikacji zawodowych lub umiejętności niezbędnych do wykonywania określonych zadań zawodowych, właściwych dla zawodu występującego w kwalifikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy. Forma ta umożliwia uzyskanie wybranych umiejętności lub kwalifikacji zawodowych potwierdzonych zaświadczeniem lub świadectwem.
Przygotowanie zawodowe dorosłych w aspekcie prawnym:
Zapisy definiujące przygotowanie zawodowe dorosłych znajdują się w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz w rozporządzeniu z dnia 11 kwietnia 2014 r. w sprawie przygotowania zawodowego dorosłych.
Przygotowanie zawodowe dorosłych skierowane jest do osób bezrobotnych oraz osób poszukujących pracy, które otrzymują świadczenie socjalne przysługujące na urlopie górniczym lub górniczy zasiłek socjalny, uczestniczą w zajęciach w centrum integracji społecznej lub indywidualnym programie integracji, są żołnierzami rezerwy, pobierają rentę szkoleniową lub świadczenie szkoleniowe. Osoby zainteresowane tą formą aktywizacji zawodowej muszą złożyć do właściwego urzędu pracy wniosek o skierowanie do odbycia przygotowania zawodowego dorosłych.
Przygotowanie zawodowe dorosłych jest realizowane na podstawie umowy zawartej między pracodawcą i starostą. Dodatkową stroną umowy może być instytucja szkoleniowa, która jest wpisana do rejestru instytucji szkoleniowych, powadzonego przez wojewódzki urząd pracy. Do każdej umowy dołącza się wykaz uczestników przygotowania zawodowego, którzy z kolei otrzymują skierowanie świadczące o uczestnictwie w przygotowaniu zawodowym dorosłych, wzory ankiet służących do oceny tej formy szkolenia oraz szczegółowy program jej realizacji.
Pracodawca zainteresowany utworzeniem miejsc przygotowania zawodowego dorosłych składa do właściwego urzędu pracy wniosek w sprawie gotowości ich utworzenia. Aby dostać refundację poniesionych wydatków, musi złożyć dodatkowy wniosek z kopią dokumentów potwierdzających poniesione koszty, poświadczone za zgodność z oryginałem.
Obowiązkiem pracodawcy jest wyznaczenie na czas realizacji programu opiekuna uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych. Opiekun musi posiadać kwalifikacje instruktora praktycznej nauki zawodu oraz co najmniej: wykształcenie średnie, 3-letni staż pracy w zawodzie obejmującym zadania zawodowe oraz roczne doświadczenie w wykonywaniu zadań z zakresu nadzoru nad pracownikami, stażystami i praktykantami. Opiekun zapoznaje uczestników z ich prawami i obowiązkami, przedstawia im program przygotowania zawodowego dorosłych, wyznacza zadania praktyczne, organizuje zajęcia teoretyczne, sprawuje nadzór nad wykonywaniem zadań i świadczy w ich trakcie fachową pomoc. Ponadto opiekun współpracuje z urzędami pracy i instytucjami szkoleniowymi w czasie realizacji programu przygotowania zawodowego dorosłych. W jego kompetencji leży też prowadzenie dokumentacji postępów tego programu.
Kolejnym wymogiem wobec pracodawcy jest stworzenie takich warunków, aby co najmniej 80% czasu odbywania przygotowania zawodowego dorosłych stanowiło nabywanie umiejętności praktycznych. W przypadku niemożności spełnienia tego kryterium, możliwe jest zrealizowanie części programu praktycznej nauki zawodu przez wskazane przez starostę Centrum Kształcenia Praktycznego lub Centrum Kształcenia Ustawicznego, w wymiarze nieprzekraczającym 20% czasu programu.
Pracodawca realizujący przygotowanie zawodowe dorosłych jest odpowiedzialny za profilaktyczną ochronę zdrowia uczestników, zapewnienie im bezpiecznych warunków nauki oraz dostarczenie wszelkich środków niezbędnych w czasie szkolenia (odzież i obuwie robocze, posiłki i napoje regeneracyjne, środki higieny osobistej itp.).
Po ukończeniu przez uczestnika programu przygotowania zawodowego dorosłych pracodawca wydaje mu zaświadczenie o jego ukończeniu – na dopełnienie tego obowiązku ma maksymalnie 7 dni. Kopię tego zaświadczenia przekazuje do właściwego urzędu pracy.
Czas trwania:
W zależności od formy przygotowanie zawodowe dorosłych trwa od 12 do 18 miesięcy (wariant praktycznej nauki zawodu) lub od 3 do 6 miesięcy (wariant z przyuczeniem do pracy dorosłych). Podobnie jak przy każdej formie nauki związanej z aktywizacją na rynku pracy, przygotowanie zawodowe dorosłych musi mieścić się w określonych ramach czasowych - wymiar czasu odbywania przygotowania zawodowego dorosłych nie może przekraczać 8 godzin zegarowych dziennie i 40 godzin zegarowych tygodniowo. Zajęcia nie mogą odbywać się w niedziele i święta ani w porze nocnej, chyba że charakter zawodu wymaga pracy o tej porze. Każdy uczestnik ma prawo do dni wolnych w wymiarze 2 dni za każde 30 dni kalendarzowych. Za ostatni miesiąc odbywania przygotowania zawodowego dorosłych pracodawca jest obowiązany udzielić dni wolnych przed upływem terminu zakończenia szkolenia.
Korzyści dla pracodawcy:
- refundacja wydatków poniesionych na każdego uczestnika (maksymalnie do wysokości 2% przeciętnego wynagrodzenia za każdy pełny miesiąc programu).
- możliwość przyznania jednorazowej premii za każdy pełny miesiąc przygotowania zawodowego dorosłych każdego uczestnika, który zdał egzamin.
- podniesienie kwalifikacji zawodowych i wydajności przyszłych pracowników.
Korzyści dla uczestnika:
- podniesienie kwalifikacji zawodowych potrzebnych na rynku pracy.
- nauka praktycznych umiejętności
- poprawa wykształcenia (możliwość uzyskania tytułu zawodowego).
- stypendium w wysokości zasiłku dla bezrobotnych, proporcjonalne do liczby godzin nauki w miesiącu (120% w przypadku 150 godzin miesięcznie).
